Biodynamische landbouw in Pakistan

Biodynamische landbouw (ook wel vaak Biologisch-dynamische landbouw genoemd) is gebaseerd op de twaalf lezingen die de Oostenrijkse filosoof en pedagoog Rudolf Steiner over landbouw gegeven heeft. In deze landbouw wordt de kosmos en de natuur geobserveerd, niet om tegen de natuur te werken, maar om samen met de natuur het allerbeste te behalen. De zon zorgt voor smaak en de maan zorgt voor groei. Zij gebruiken ook preparaten van mineralen zoals kwarts die ze in koehoorns in de grond bewaren. Deze preparaten mengen ze in een watervortex waarna ze het over de bodem sproeien. Biodynamisch heeft iets van hekserij. Toch winnen vele biodynamische wijnen heel wat prijzen en zijn er wetenschappelijke onderzoeken dat groenten groter en voedzamer zijn dan hun broertjes in hetzelfde land.

De biodynamische boerderij van Roshni in Lahore
bron: Wendy Wuyts (instagram)

Zelf kwam ik in aanraking met biodynamische landbouw dankzij een artikel in een van mijn favoriete magazines, en voelde me meteen gestimuleerd om hierover meer te weten, zeker omdat ik zelf dankzij mijn nicht (en huisgenote) meer en meer bewust over mijn eten begin te worden. Enkele maanden geleden zocht ik op waar ik meer van zulke boerderijen kon vinden in België, maar de zoekresultaten waren nogal pover. Toen viel mijn blik op de reisgids van Pakistan, mijn volgende reisbestemming, en kreeg ik het idee om te kijken of ik daar geen boerderij kon vinden om meer te leren. Ik vond toen zelfs een mogelijkheid om WWOOFing te gaan doen in de enige biologisch-dynamische boerderij, dat toevallig in Lahore, mijn hoofdbestemming lag. Ik nam contact met de Roshni Associatie. Na wat correspondentie was ik uiteindelijk uitgenodigd om tijdens mijn laatste drie dagen daar te verblijven. Ik zou enkele posters en banners maken voor als ze naar de farmer's market in Lahore zouden gaan om hun organische producten te verkopen. Intussen leerde ik over biodynamische landbouw, de Waldorf school (de enige tot nu toe in Pakistan) en de verbintenis met elkaar en de zon. Zij hebben ook een gemeenschap voor mensen met speciale noden, en werken met vrijwilligers uit Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland vooral. Ook had ik gesprek met de Duitse man van de Pakistaanse vrouw die deze associatie tien jaar geleden heeft opgericht.

Een Zwitserse vrijwilliger en een Pakistaans meisje
- West & Oost komen samen in Roshni, het Licht
bron: Wendy Wuyts (instagram)

Hij legde me uit dat Roshni, dat "licht betekent", een plaats is waar het Oosterse en het Westerse samenkomen. Daarom draagt het ook de slogan "Gottes ist der Orient, Gottest ist der Okzident" ("God is het Oosten, God is het Westen"), een anekdote van Goethe, een beroemde schrijver wiens naam wel eens in context van Orientalisme en Biodynamische Landbouw wordt genoemd. Het Goetheanum nabij Basel in Zwitserland is het wereldcentrum van antroposofische beweging. Niet alleen het huwelijk tussen de twee oprichters is een samensmelting van Oost en West. Ook de leer van Steiner is zeer Westers. Zo legde de Duitse vrijwilliger die al vijf jaar voor hen werkt dat ze bijvoorbeeld een discussie hadden of de koehoorns halal waren. Ook bevat de leer van Steiner heel veel verwijzingen naar het christendom. Hoe verzoen je dat met Islam? Door naar de gemeenschappelijke doelen te kijken, en niet naar de verschillen. Compassie, empathie, zorg voor elkaar, zorg voor de natuur...  brengen Westerse vrijwilligers en Pakistaanse mensen met speciale zorgen, de Pakistaanse personeelsleden en boeren, Pakistaanse mensen... samen.

Organisch is nog niet echt ingeburgerd bij de Pakistaanse mens. Ik had nog een gesprek met een goede vriend wiens tante in het ziekenhuis ligt. "In het Westen moeten jullie veel gezonder zijn, want jullie hebben al die organische initiatieven," merkte hij opeens op. Ik wist niet of ik met die uitspraak akkoord ging. Mensen in het Westen zijn niet allemaal gezonder of meer bewust van wat ze eten, maar ik moet wel toegeven dat ik in een cirkel met een straal van honderd meter in Brussel meer organische winkels vind dan in heel Lahore. Toch begint de vraag te groeien. Roshni heeft veel vaste klanten die hun brood en groenten bij hen aankopen. Ook duiken initiatieven zoals de organische "Khalis Food Market" op die gezond en organisch eten promoten bij de lokale bevolking. 

Ik heb de gezondheidsstatistieken van Pakistan niet bekeken, maar als ik hun dieet bekijk, denk ik dat organisch geteelde groenten en fruit wel eens een verrijkende aanvulling kan zijn naast al het vlees dat ik die maand voorgeschoteld kreeg. 

https://www.facebook.com/KhalisFoodMarket