Treinen in de duisternis

Elke werkdag, en soms ook op een zondag, reis ik met de trein naar mijn werk. In de eerste weken van mijn werk was deze reis, zowel innerlijk als fysiek, een kwelling, maar na een tijd wordt het meer een meditatieve moment van de dag, en leer je alle prikkels van buitenaf afsluiten door je ogen te sluiten. Zelfs in zeer gewone momenten kan je iets moois terugvinden. 's Ochtends rijden we de duisternis uit, en staar ik vaak vol bewondering naar de donzige blauwe mist boven de groene Vlaamse velden. 's Avonds begroeten de sterren, en zoals vandaag de volle maan, mij, als ik in de nacht aankom. We rijden in cirkels, maar toch bollen we vooruit. Dat is zojuist het mooie aan het leven.

bron: metrotime.be

Deze ochtend in de krant

In België kunnen reizigers in het station een gratis krantje vinden, dat de metro noemde. Vandaag meldde de krant dat zelfdoding bij vrouwen alarmerend hoog is. Elke dag beroven drie Vlamingen zich van hun leven, en het cijfer bij de vrouwen is zelfs het hoogste in de Europese unie. Het is 150% van het Europees gemiddelde. De cijfers dateren van 2011, en toen verkeerden we "allemaal in de economische crisis". Volgens een studie is er een correlatie tussen werkloosheid en zelfdoding. Redenen zijn niet bekend, maar "men" veronderstelt dat door de feiten dat meer vrouwen een job hebben en een hogere levensverwachting hebben deze cijfers hoger liggen. Het verschil met andere Europese landen is dat wij niet meer depressief zijn, maar eerder te bang zijn om hulp op tijd te zoeken. Ik vind dit wel intrigerend. Ik geloof dat vele mensen zich de zin van hun leven afvragen, en zich eens een keer tot vaak aan een afrond stonden en in de duisternis gaapten. Ook ik heb het vaak moeilijk, zeker als ik lees wat Syrië meemaakt, of wat in de kopermijnen van Congo gebeuren, en dat in combinatie met minder succes op vlak van werk, relaties... maken sommige afgronden meer bereikbaar.

the television talks
full of eyes
the spirits of sight
and now I am so afraid
I am seeing things
I am hearing things
I don't know who I am
(...)
I gassed the Jews, I killed the Kurds, I bombed the Arabs, I fucked small children while they begged for mercy, the killing fields are mine (...) 

Toch ben ik -laten we zeggen- te bang en tegelijk te nieuwsgierig naar het leven, en de toekomst. Hoop en geloof zijn als heldere sterren in deze nachten voor mij.

Dit heb ik ooit ook gelezen
In Praag bracht een van de andere studenten me in contact met het werk van de Britse toneelschrijfster Sarah Kane. Het flinterdunne boekje "4.48 Psychosis" neemt ons mee in het hoofd van Kane, waarin ze ons aan de hand van prachtige, krachtige zinnen haar depressie laat begrijpen, en waarin ze onder andere haar angst voor zelfdoding, maar ook de drang naar het einde van haar chronische droevigheid bestudeert.

I am sad
I feel that the future is hopeless and that things cannot improve
I am a complete failure as a person
I am guilty, I am being punished
I would like to kill myself

Dit was haar laatste werk. Ze stierf in het ziekenhuis, waarin ze was opgenomen aan een overdosis medicatie, door zich aan schoenveters op te hangen.

-Have you made any plans? 
-Take an overdose, slash my wrists then hang myself.
- All those things together?
(...)
-It wouldn't work. You'd start to feel sleepy from the overdose and wouldn't have the energy to cut your wrists.

Anna Karenina en andere onsterfelijke vrouwen
Ook deze vrouw, gecreëerd door de Russische schrijver Tolstoy, gooide zichzelf onder een trein, om zich van al "haar kwellingen" te verlossen. Wat zijn haar kwellingen? Was het liefdesverdriet? Of was het de maatschappij? In het krantenartikel wordt "dat meer vrouwen een job krijgen" als reden wordt aangehaald. Zelf ben ik van mening dat meer vrouwen een job doen die niet met hun natuur, dromen en al hun andere rollen past. Terwijl vrouwen vroeger hun eigen baas in het huishouden waren, worden ze meer robotten van een samenleving, die eigenlijk voor de mens zou zijn, maar ik voel dat de mens zich juist moet aanpassen aan de samenleving.

Heerlijke nieuwe wereld

Enkele nota's uit mijn notaboek, waarin ik ideeën, lessen... bewaar,
zowel over dromerige filosofie als rauwe filmtechnologie.

Na een dagje werk, waarin ik mijzelf gelukkig niet als een robot zie, maar als deel van mijn slashie levenswijze-en stijl, ga ik zelf weg van de treinsporen, als ik 50 minuten op de volgende trein moet wachten, omdat ik een slechte verbinding naar huis heb. In een café begon een oude tooghanger tegen mij te praten over politiek, over waarin de maatschappij aan het evolueren was, hoe de computer en individualisme de wereld naar verdoemenis leidt. Ik vond het interessant naar hem te luisteren, want ik begreep zijn standpunt, maar ik herinnerde hem ook dat er zeer goede dingen gebeuren. "Ja, dat is waar, juffrouw, maar deze worden nooit vernoemd." "Maar, ze bestaan wel." "Nee, het feit dat de media alleen maar over slecht nieuws schrijft "omdat mensen van sensationeel nieuws houden", bewijst al hoe grote sadisten we zijn." Hij zei dat ik "Heerlijke nieuwe wereld" van Gustaf Walraef moet lezen, waarin ook het vraagstuk wordt gesteld of de mens de samenleving moet dienen, of de samenleving de mens moet dienen. Volgens de tooghanger en Gustaf gebeurt helaas hetzelfde, waardoor de mens zichzelf verliezen.

De cirkel is bijna rond
Het is een heldere nacht. Ik neem de trein naar huis, en staar naar de volle maan vannacht. Elke dag, elke cirkel, is anders, maar ik geloof dat elke persoon, vrouw of man, ook zijn eigen innerlijke demonen heeft. Sarah Kane schreef dat "angst haar van treinsporen weghoudt", maar voor mij zijn het de sterren, en het idee dat morgen een nieuwe maan zal gemaakt worden.  Daarna neem ik "Nature" van Ralp Waldo Emerson uit mijn handtas, en lees waarom schoonheid, natuur en de wereld in een adem genoemd kunnen worden. Misschien meoeten we minder boeken van Gustaf lezen, en meer van Waldo. Je kan immers een treinreis als een kwelling zien, of juist als een moment om goede boeken te lezen, of eventjes te rusten en te bezinnen. Uiteindelijk kies je of je overdag of 's nachts slaapt.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Noot: alle cursieve tekst komt uit het boek "4.48 Psychosis" van Sarah Kane.