Een Scheiding - tussen klassen, geloof en gender

Een bevriende cinematograaf die in Pakistan werkt, raadde me aan om de films van de Iranese regisseur Farhadi te zien. Hij vertelde me dat hij van de "storytelling" hield, maar voegde niet meer toe, want hij wou het me zelf laten ontdekken en eerst mijn mening horen. Ik heb de film zelf in stukjes gezien, maar dat zegt niets. Ik heb hem uitgekeken, en dat betekent dat deze film mij beweegt. Deze film vertelt -zonder documentaireachtig te worden- over de maatschappij in Iran. Het voelt realistisch, als het echte Iran aan, ook al ben ik daar nooit geweest. Bij sommige films weet je gewoon weg dat je een perspectief ziet dat een grote spiegel is. Het is maar een verhaal over Iran, niet de algemene waarheid, maar toch voel ik empathie met Iran, als je met een maatschappij empathie kan voelen. 

Het verhaal gaat over Nader en Simin, een koppel uit de stedelijke middenklasse, dat op het punt staat te scheiden. Simin wil immers het land verlaten, maar Nader wil -omwille van zijn trots?- zijn vader die Alzheimer heeft niet achterlaten. Simin trekt toch weg, ook al protesteert hun 11-jarige dochter Termeh, en daardoor moet Nader beroep doen op de hoogzwangere Razie, een zeer religieuze vrouw uit de arme buurt, om op zijn vader te letten wanneer hij gaat werken. Zij werkt achter de rug van haar man, en neemt haar dochter mee... 

Alle personages zijn universeel en tegelijk van Iran. Ik begreep hen, zelfs als ze (menselijke) fouten maakte, ook al ben ik zelf niet van Iran, of van een religieuze achtergrond. Toch zou het niet in België gefilmd kunnen worden... 
Het is een van die films die meer op een leerprogramma in middelbare scholen mag zijn, in plaats van lessen waaraan meeste studenten niets hebben, want het doet je niet anders, maar meer open, denken over de maatschappij in Iran, de moslim cultuur, de verschillen... of de scheiding tussen klassen, geloof en zelfs gender. 

Het script en de personages zijn zeer goed geschreven, ook al zou dit verhaal snel op papier gestaan hebben (maar het "zou een voortvloeiing zijn van de vorige film"). Het verwondert dan niet dat Farhadi, de regisseur (en schrijver), een oscar voor beste buitenlandse film (ja, toen Rundskop ook een oscarnominatie had voor dezelfde categorie), heeft weggekaapt. Het was de eerste film uit Iran die het felbegeerde beeldje in de filmwereld won. 

In het echte leven ziet de cast er anders uit dan in de film.

De cinematografie bestaat uit shots die rauw aanvoelen, totaal niet dromerig. Verwacht geen "aint't them bodies saints". Sommige shots zijn zelfs handheld. Ook was het volgens mij niet toevallig dat de regisseur en cinematograaf met verticale lijnen werkte, zoals bijvoorbeeld in het eindshot, om de scheiding te visualiseren. Ook sommige scènes bestaan uit dialoog of acties die soms in twee verschillende ruimtes plaatsvinden, maar toch zijn personages bewust van elkaar. Gescheiden, maar eigenlijk ook niet helemaal. Zelfs de belangrijkste vraag draait om een gesprek dat in de keuken zou gevoerd zijn, en of Nader, die zich in de andere ruimte bevond het gehoord heeft. Die scheiding in de titel gaat volgens mij niet alleen over de scheiding tussen vrouw en man, religies, klassen... maar ook de fysische scheiding... of hebben deze juist met elkaar te maken?