waarom Ecofeministen "The 40 Rules of Love" van Elif Shafak moeten lezen

Onlangs las ik in mijn favoriete magazine MO* over Elif Shafak. Zij is een van de bekendste vrouwelijke schrijvers uit Turkije. Op haar naam heeft ze meer dan dertien titels. Ze is geboren in Frankrijk, opgegroeid in Istanboel en woont momenteel in London. "In haar verhalen geeft ze een stem aan vrouwen, minderheden, subculturen, immigranten en mondiale zielen. Ze bevecht clichés en taboes, doorbreekt culturele grenzen en heeft een zwak voor geschiedenis, filosofie, cultuur, mystiek en gendergelijkheid." Deze twee zinnen maakten me zeer nieuwsgierig. Ik wil zoals Elif Shafak zijn. Wanneer ik las dat ze ook nog eens gevaccineerd is door de soeficultuur, besloot ik een boek van haar te lezen. Ik koos voor "The Forty Rules of Love", omdat het over de ontmoeting tussen Rumi, de bekendste soefi-dichter en de Shams van Tabriz gaat. Ik las het boek in een ruk uit, en tijdens het lezen besefte ik dat ik niet zoals Elif Shafak wil zijn. Ik wil mezelf zijn. Elif is echter een eco-feminist, een woord dat zelfs een keer in deze novel genoemd wordt.  Haar novel gaat niet over een eco-feminist, maar zit vol waarden en idealen van ecofeminisme. 

bron: http://www.mo.be/interview/elif-shafak-turkije-lijdt-aan-geheugenverlies

West Meets East

Love came to Ella as suddenly and brusquely as if

 a stone had been burled from out of nowhere into the tranquil pond of her life. 

Het verhaal van soefisme ontplooit zich in twee parallelle vertellingen. In de dertiende eeuw hoort een beruchte ronddwalende derwisj met de naam Shams van Tabriz over een geleerde in Konya die een leegte in zijn hart voelt. Shams zoekt een zielgenoot om al zijn kennis, en vooral zijn 40 regels over liefde, met iemand te delen en voelt aan dat deze geleerde de persoon is die hij zoekt: Rumi.
Hun ontmoeting maakt van Rumi een mystieke dichter. In Amerika vandaag valt in de handen van Ella, een ongelukkige Amerikaanse huisvrouw,  een nog niet gepubliceerd manuscript van een zekere Aziz, dat over deze ontmoeting tussen Shams en Rumi gaat. Terwijl ze dit boek leest vindt Ella de moed om haar eigen transformatie te ondergaan. In dit boek smelten Oost en West, het verleden en het heden samen in een prachtig boek dat je met een glimlach eindigt.

Reizen verruimt de geest
Elif Shafak heeft zelf een nomadisch leven geleid. Haar liefde voor het nomadisch leven vertaalt zich in haar verhalen en haar personages die ook op reis vertrekken, zoals Ella, of al op reis zijn zoals Shams, en over de wijsheid te vertellen die ze daarbij vergaren. Zelf geloof ik ook dat een ecofeminist de wereld moet intrekken om te beseffen dat we allemaal druppels in een grote oceaan zijn. We zijn verschillend, maar tegelijk dragen we allemaal bij tot een groter geheel. Dat is een ecofeministische visie: liefde voor diversiteit, maar afkeer voor dualiteit.

Dualiteit
Een van de zonen van Rumi ziet de wereld duidelijk in dualisme. Hij ziet Shams en hij ziet Rumi, maar beseft niet dat ze op hun beste zijn als ze samen zijn en niet gescheiden. Shams vertelt hem een verhaal over een scheel kijkende man die van zijn meester een pot moet halen. Hij ziet echter twee potten en keert terug naar zijn meester om te vragen welke pot hij moet nemen. De meester stelt hem voor om een pot te breken en de andere te brengen. De scheel kijkende persoon breekt een pot en ziet dat de andere pot ook gebroken is. Dat is kijken met een bril van dualisme.

De testen van Shams
Shams laat Rumi verschillende testen ondergaan. Hij wil dat hij met mensen van lagere klassen omgaat, zoals prostituees, dronkaards, lepra-patiënten... In ecofeminisme bestaat geen onderscheid tussen klassen. Ecofeminisme gaat tegen patriarchale structuren, tegen denken in termen van ik vs anderen en klassenverschil.

Feminisme
Ella is echt een stereotiep voorbeeld van de ongelukkige huisvrouw in een zogenaamd prachtig leven, prachtig huis en zogezegd perfecte kinderen die allemaal studeren.  Dit personage confronteert ons met het beeld van de "perfecte vrouw". Door haar een ander koers te doen inslaan toont Elif dat we niet allemaal moeten eindigen zoals de typische Mad Men Housewife. 

Spiegels 
Pas wanneer Shams of Aziz uit het leven van respectievelijk Rumi en Ella verdwijnen, kunnen beide personen pas aan de laatste fase van hun transformatie beginnen. Het laatste deel noemt "The Void: the things that are present through their absence" en deze naam symboliseert de functie van Shams en Aziz in de transformatie. Als echte zielsgenoten waren ze een spiegel voor de ziel van Rumi en Ella. Ze zien een waarheid die ze niet eerder hebben aanschouwd. Pas wanneer hun zielsgenoten verdwijnen -zoals vele zielsgenoten doen, omdat het deel is van een zielsgenot zijn- beseffen ze dat ze altijd aan deze waarheid kunnen door in zichzelf te keren en in hun eigen hart te kijken.

Soefisme verschilt niet zo hard van ecofeminisme... lijkt me.